VOETSCHIMMEL

Zweetvoeten met voetschimmel 

Bij zweetvoeten kunnen schimmels in de voethuid komen. De schimmels groeien in de buitenste laag van de huid. Dat is de hoornlaag.¹ Schimmels kunnen goed groeien als er veel schilfers van de bovenste huidlaag zijn en er een vochtige omgeving is.^2,3 De medische term voor voetschimmel is 'tinea pedis'.¹

4 ziektebeelden bij voetschimmel

Een voetschimmelinfectie kan zich, grof gezegd, uiten in 4 verschillende beelden:¹ 

1. Interdigitale tinea pedis: witte schilfering tussen tenen, soms met pijnlijke kloofjes. 
2. Mocassin-type tinea pedis: roodheid en schilfering van grote delen van voetzolen en voetranden.
3. Vesiculaire tinea pedis: jeukende blaasjes of puistjes, vooral op voetzolen maar kan ook op de zijkanten van de voet zitten. Soms kan de huid week worden en kunnen er infecties door bacteriën
   bij ontstaan, deze kunnen voor een onaangename geur zorgen. 
4. Kalknagels: onychomycose is de medische naam.

Wij beschrijven deze ziektebeelden hieronder uitgebreider.

7 klachten bij voetschimmel

Een voetschimmelinfectie kan je veel last geven. De volgende afwijkingen en klachten kunnen optreden:

1. Jeuk
2. Pijn
3. Rode huidverkleuring
4. Verweekte huid: wit van kleur en eventueel nattende huid
5. Huidbeschadiging: met schilfering, blaasjes, kloofjes of wondjes
6. Bacteriële infectie: met vieze geur of huidbeschadiging
7. Kalknagels

Tussen de tenen

De schimmel zitten vaak tussen de tenen. Het meest tussen de vierde en de vijfde (kleine) teen. Het jeukt. De huid is wit en week, met witte schilfering en eventueel kloofjes. Dit is de meest voorkomende vorm van voetschimmelinfectie. Mensen noemen dit soort ook wel 'zwemmerseczeem'. Maar het is geen eczeem. De oorzaak blijft de schimmelinfectie. Vaak is er een vieze geur door een bacteriële infectie die bovenop de schimmelinfectie ontstaat.

Huidbeschadiging

Door de voetschimmelinfectie kleurt de huid rood en gaat extra schilferen. Je ziet losse velletjes en eventueel blaasjes, kloofjes, wondjes of puistjes. 

Verweking van de huid

De schimmelinfectie kan de voethuid ook laten verweken, met een witte verkleuring. De verweekte huid is kwetsbaar. 

Jeuk

Bij een voetschimmel kan de huid gaan jeuken. Als er jeukende blaasjes zijn, dan zitten deze vooral op de voetzolen. Deze kunnen in een later stadium indrogen tot bruine vlekjes of korstjes, waarna de huid daar afschilfert. Heel soms ontstaan grotere blaren en kan de huid nattend worden. Dan komt er vocht uit de huid.

Is voetschimmel pijnlijk?

Als een kloofje of wondje in de huid is ontstaan, dan kunnen deze pijnlijk zijn. Wees je ervan bewust dat pijn een signaal is dat jou waarschuwt voor beschadiging. Mensen die een doof gevoel aan benen hebben kunnen minder of geheel geen pijn ervaren en dus onvoldoende waarschuwing krijgen. Hierdoor kunnen problemen door de voetschimmel toenemen, zonder dat je er erg in hebt. Zo'n doof gevoel komt door een aandoening van zenuwbanen, zoals bij diabetes, een beroerte (CVA) of een dwarslesie (ruggenmergbeschadiging).

Bacteriële infectie er bovenop

In kloofjes en wondjes van een schimmelinfectie kan een infectie met bacteriën ontstaan. Dus bovenop de al bestaande schimmelinfectie. Deze bacteriën kunnen een onaangename geur veroorzaken.

Hoe vaak komt een voetschimmelinfectie voor?

Voetschimmel komt veel voor. Zeker 10% van de bevolking heeft er last van.¹ Het komt vooral bij volwassenen voor.¹ 

Hoe kom je aan voetschimmel?

In een vochtige en warme omgeving kunnen schimmels goed groeien. Daarom komen schimmelinfecties aan de voeten veel voor. Het bestaan van zweetvoeten en slecht ventilerende schoenen en sokken bevorderen schimmelgroei. Ook door zwemmen en douchen wordt de huid vochtig en daardoor meer vatbaar voor schimmels. In druk bezochte douche- en kleedruimten zullen schimmels meestal ruimschoots aanwezig zijn, omdat er altijd wel mensen met een voetschimmel rondlopen. Contact met schimmels is niet helemaal te vermijden. Meestal is het niet duidelijk waar je de voetschimmel hebt opgelopen.¹ 

Verminderde bescherming van de huid

Pas als de schimmel de huid binnendringt en zich uitbreidt, heb je een infectie. Meestal beschermt de huid tegen schimmelinfecties. Soms werkt die bescherming minder goed, waardoor schimmels gemakkelijker de huid binnendringen. Bijvoorbeeld:⁴ 

• als de huid geïrriteerd of beschadigd is
• als de huid verweekt is door vocht en warmte
• als de huid veel wordt gewassen met zeep, waardoor beschermende vetzuren op de huid verdwijnen

Ouderen, mensen met verminderde weerstand (door bijvoorbeeld chemokuren of HIV) of mensen met diabetes (suikerziekte) zijn gevoeliger voor schimmelinfecties.⁴ 

Hoe weet jouw arts of je voetschimmel hebt?

Is voetschimmel gevaarlijk?

Voor de één valt dat mee, voor de ander kan het gevaarlijk zijn. Het is afhankelijk van de persoonlijke gezondheidssituatie. Voor iemand met een slechte afweer of herstelmogelijkheid kan het riskant zijn om huidbeschadiging door een voetschimmel te krijgen. Dat kan het geval zijn bij diabetes, ofwel suikerziekte, of bij vaatvernauwing in een been. Een kloofje, open blaasje of wondje kan geïnfecteerd raken met bacteriën. Deze bacteriële infectie kan zich uitbreiden en weefsel verder ontsteken en beschadigen. Als dat onvoldoende herstelt dan kan een amputatie van een deel van de voet of van het been benodigd zijn. Zo'n bacteriële infectie aan de voet kan zich ook uitbreiden naar de bloedcirculatie. Sepsis heet dat. Dat kan levensbedreigend zijn.

Voetschimmel bij verzwakt immuunsysteem 

Er zijn mensen met immunosuppressie. Bij hen is het immuunsysteem verzwakt in de mogelijkheid om infecties of ziekten te bestrijden. Hierdoor worden zij vatbaarder voor het krijgen van infecties met micro-organismen die normaal onschadelijk zijn, zoals schimmels. Bij mensen met immunosuppressie kunnen schimmels tot diepere huidbeschadiging leiden en soms tot abcessen onder de huid.⁵ Immunosuppressie kan optreden bij ziekten, bijvoorbeeld bij HIV / AIDS of lymfomen. En ook als bijwerking van bepaalde medicijnen. Bij mensen die een orgaantransplantatie hebben gekregen is de kans groot dat het lichaam het nieuwe orgaan als vreemd ziet en wil afstoten. Daarom krijgen zij doelgericht medicijnen die het immuunsysteem onderdrukken. 

Hoe snel krijg je symptomen?

De incubatieperiode is de tijd tussen besmetting en ontstaan van symptomen. Bij voetschimmel is dat meestal 1 tot 2 weken.⁵ 

Hoelang blijft voetschimmel in schoenen?

Zoekend op internet vonden we op een website (daktarin.be) van het bedrijf Johnson & Johnson de volgende uitspraak: "De zaadjes van de schimmel heten schimmelsporen. Je vindt ze op vloeren, tapijten, handdoeken, schoenen... Daar kunnen ze wel een jaar lang overleven, wachtend op een nieuw slachtoffer."⁶ Uit navraag bleek dat deze uitspraken gebaseerd waren op een rapport van 'The Center for Food Security & Public Health' van de Iowa State University in de Verenigde Staten.⁵ Daarin staat: "Schimmelsporen kunnen in omgevingen levensvatbaar blijven tot 12-20 maanden en over sommige schimmelsporen was ook verslag gedaan dat zij in zout water voor minstens een jaar overleven."⁵ Wij hebben dit centrum gevraagd naar het achterliggende onderzoek en ontvingen de volgende informatie met literatuurreferenties. Afhankelijk van de soort, kunnen schimmelsporen bij kamertemperatuur tot wel 20 maanden overleven op huidschilfers.⁷ Schimmelsporen kunnen buiten het menselijk lichaam overleven op diverse oppervlakken en mediums. Voorbeelden hiervan zijn: zand, vloeren, douchecabines, kleding en haarborstels.⁸ Ook water kan een infectiebron zijn. Besmetting in een openbaar bad is bijvoorbeeld vastgesteld.⁹ De meeste soorten schimmelsporen kunnen in een laboratorium minimaal 52 weken overleven in zout water (50% NaCl).¹⁰ 

Kan voetschimmel vanzelf genezen?

Waarom komt voetschimmel steeds terug?

Wat kun je het beste doen tegen voetschimmel?

Bij veel mensen spelen vragen zoals:

• Wat helpt echt tegen voetschimmel?
• Welk middel tegen voetschimmel?
• Welke zalf tegen voetschimmel?
• Welke crème tegen voetschimmel? 

Kijk naar ons overzicht van veel toegepaste manieren om voetschimmel te bestrijden.

Referenties